Seminarom na temu „Ka implementaciji operativnih smernica UNESK-a za primenu Konvencije o zaštiti NKN-uključivanje lokalne zajednice u zaštitu“ završene su ovogdišnje aktivnosti na realizaciji velikog projekta „Inkluzivna zaštita nematerijalnog kulturnog nasleđa:most među kulturama“ koji ima za cilj afirmaciju interkulturalizma u zaštiti i promociji nematerijalnog kulturnog nasleđa u opštinama: Prijepolje, Priboj, Nova Varoš, Sjenica, Tutin i Novi Pazar.
Projekat su realizovali Udruženje građana „Nova vizija“ u partnerstvu sa „Ženskom inicijativom“ iz Priboja, uz finansijsku podršku Evropske unije i Vlade Republike Srbije preko programa EU PRO.
Seminaru je prisustvovao i novoizabrani predsednik Nacionalnog komiteta za zaštitu nematerjlanog kulturnog nasleđa Srbije Bora Dimitrijević, koji je iskazao veliko zadovoljstvo što se na ovom prostoru, zahvaljujući civilnom sektoru koji je uspostavio saradnju sa zvaničnim ustanovama i državnim institucijama toliko mnogo uradilo ne samo na edukaciji, već i na afirmaciji ovog nasleđa, a nekoliko predloga već je ili stavljeno na nacionalnu listu ili je u proceduri.
Upravo zahvalujući projekrima “Nove vizije” tokom tri godine, sa prostora Sandžaka u nacionalni registar, koji do sada broji 51 elemenat, upisan je i sjenički ćilim, a u proceduri su sjeničko-zlatarski sir, sita i izrada ojica kao ukrasa na ženskoj bošnjačkoj nošnji.
Ovogodišnji projekat je obuhvatio nasleđe i Srba i Bošnjaka koji žive na prostoru spomenutih opština, kako bi se pomoglo u percepciji nematerijalnog nasleđa u etnički mešovitim sredinama. Pre tri godine, upravo zahvaljujući inicijativi “Nove vezije” omogućeno je da se po prvi put predstavnici institucija, ustanova, udruženja ali i zainteresovani pojedinci upoznaju sa procedurom koja omogućava predlaganje pojedinih elemenata nematerijalnog kulturnog nasleđa sa ovih prostora u Nacionalni registar koji je počeo da se pravi pre desetak godina. Tada je Nacionalnim registrom bilo obuhvaćeno 36 elemenata, a samo 2 odnosila su se na elemente nematerijalne kulturne baštine sa prostora ovih opština, odnosno iz ovog etnički mešovitog dela Srbije, a to su pesme iz vika iz Nove Varoši i pazarske mantije.
Neke od primera nematerijalne kulturne baštine sa područja Srbije prezentovala je Snežana Ašanin, koordinator za zaštitu nematerijalnog kulturnog nasleđa Centralne Srbije, koja je istakla da su u međuvremenu na Svetsku listu nematerijalne kulturne baštine upisana tri elementa sa područja Srbije, a to su: kolo, slava i pevanje uz gusle.
Projekat „Inkluzivna zaštita nematerijalnog kulturnog nasleđa:most među kulturama“ uključio je, uprkos posebnim uslovima zbog epidemije izazvane korona virusom, veliki broj aktera, stručnjaka, predstavnika institucija kao I zainteresovanih pojedinaca i intelektualaca koja se bave ovom oblašću kako bi stiglo što više predloga i ideja za očuvanje elemenata nematerijalne kulture sa prostora spomenutih opština, u kojima žive Srbi i Bošnjaci, pa je karakteristično i da se mnogi elementi međusobno i prepliću i tako uz bogatstvo različistosti ukazuju i na istorijsku interakciju. Ovim se skreće i pažnja na mogućnosti koje nudi promocija i zaštita ovog nasleđa, kako bi se ono sačuvalo i prenosilo, jer to jesu izazovi sa kojima je suočeno lokalno stanovništvo u pokušajima da se sačuva i zaštiti nacionalni identitet kroz interkulturni dijalog. Tome će doprineti i brošura koja je izašla iz štampe, a koja nudi smernice za zaštitu nematerijlanog kulturnog nasleđa u etnički mešovitim sredinama.
I.H.
